Bewijs van vakbekwaamheid voor beroepsbestuurders 20/12/2013 1 min

Sinds 10 september 2008 gelden er nieuwe vereisten rond vakbekwaamheid voor bestuurders van voertuigen die binnen groep D vallen (D, DE, D1 en D1E, bus- en autocarchauffeurs) en die professioneel vervoer verrichten. Ook voor professionele bestuurders van groep C (C, CE, C1 en C1E, vrachtwagenchauffeurs) is dit het geval. Voor hen viel de inwerkingtreding op 10 september 2009.

Meerbepaald tracht men met behulp van examens rond basiskwalificatie (toegang tot het beroep) en een systeem van nascholing tijdens de uitoefening van het beroep, de kwaliteit van de bestuurders in het beroepsgoederen- en personenvervoer over de weg te garanderen. Bovendien wou men ook de oneerlijke concurrentie binnen de sector aanpakken.

De verplichtingen rond vakbekwaamheid gelden voor alle bestuurders die binnen de Europese Unie professioneel vervoer verrichten. Ze vloeien voort uit de Europese richtlijn nr. 2003/59/EG. Deze houdt rekening met de specifieke behoeften en mogelijkheden van elke lidstaat en laat een hele reeks keuzemogelijkheden toe.
» Klik hier voor de richtlijn.

De Richtlijn werd omgezet in Belgisch recht door het Koninklijk Besluit van 4 mei 2007.
» Klik hier voor het KB.

Bestuurders van voertuigen binnen de groepen C en D die slagen voor een 'initieel basiskwalificatie-examen' (theorie en praktijk) en die vijfjaarlijks 35 uren nascholing volgen zijn vakbekwaam.
Het examen legt u af in een erkend examencentrum en de nascholing kan u volgen bij een erkend opleidingscentrum.
» Klik hier voor de lijst van erkende examencentra.
» Klik hier voor een lijst van erkende opleidingscentra.

Voor het examen is geen voorafgaande scholing verplicht. De opleiding voor het initieel basiskwalificatie-examen kan dus ook met eigen middelen en buiten een autorijschool gevolgd worden.
Het praktisch gedeelte bestaat uit een rijtest op de openbare weg en een praktische proef. De voertuigen waarmee de kandidaten zich aanbieden in de exameninstelling moeten, naargelang van de voertuigcategorie, aan strikte eisen voldoen.

Bestuurders die slagen voor het praktische examen, krijgen hun getuigschrift van basiskwalificatie van de examinator. Dit getuigschrift vermeldt de categorie van het voertuig waarmee het examen is afgelegd en de datum ervan.

De proeven voor de vakbekwaamheid staan los van de examens die u moet afleggen om het rijbewijs te behalen. Ze kunnen er wel mee gecombineerd worden. De vakbekwaamheid kan u dus ofwel tegelijkertijd met het rijbewijs (via een gecombineerd examen) ofwel na het rijbewijs (via een initieel basiskwalificatie-examen) behalen. Bestuurders die reeds over de vakbekwaamheid beschikken voor één van de twee voertuiggroepen (C of D), en dit ook willen behalen voor de andere groep, kunnen hiervoor deelnemen aan een complementair basiskwalificatie-examen.

Bestuurders die houder zijn (of zijn geweest) van een rijbewijs C of D werden tijdelijk, gedurende zeven jaar, vrijgesteld van de verplichting om te beschikken over een bewijs van vakbekwaamheid:

• Bestuurders die houder zijn (of zijn geweest) van een rijbewijs voor groep C, mits dat uiterlijk op 9 september 2009 is afgegeven, werden vrijgesteld tot 9 september 2016.
• Bestuurders die houder zijn (of zijn geweest) van een rijbewijs voor groep D, mits dat uiterlijk op 9 september 2008 is afgegeven, werden vrijgesteld tot 9 september 2015.

Na het verstrijken van deze termijn van tijdelijke vrijstelling, dienen zij dus te voldoen aan de vakbekwaamheid. doch enkel door het volgen van de nascholing. Zij moeten geen basiskwalificatie-examen afleggen.

Basiskwalificatie

De chauffeurs die hun rijbewijs behaalden voor 10 september 2008 (groep D) of 10 september 2009 (groep C) krijgen deze basiskwalificatie op basis van hun ervaring in de transportsector. Opgelet: De basiskwalificatie van deze twee groepen chauffeurs vervalt echter ook op respectievelijk 9 september 2015 of 9 september 2016, maar het volstaat om langs te gaan op de dienst rijbewijzen van uw gemeente om de code 95 op uw rijbewijs te laten vermelden. Wij raden dit ten zeerste aan om ongewenst tijdsverlies tijdens een wegcontrole in het buitenland te vermijden gezien sommige Europese landen al eerder klaar zijn met de vakbekwaamheid van hun beroepschauffeurs. Voor de controlerende instantie is een rijbewijs zonder vermelding van de code 95 immers geen geldig rijbewijs.

Nascholing

Tijdelijk vrijgestelde bestuurders moeten voor 10 september respectievelijk 2016 of 2015 de verplichte uren nascholing hebben gevolgd om de geldigheid van hun rijbewijs te verlengen. Bij de vervanging van hun rijbewijs tussen 10 september 2009/2008 en 9 september 2016/2015 is het bewijs van vakbekwaamheid geldig tot 9 september 2016/2015, tenzij de bestuurder aantoont dat hij minstens 35 kredietpunten heeft verworven in de voorbije 7 jaar. In dat geval bedraagt de geldigheidsduur vijf jaar.

1. Bepaalde bestuurders hebben geen bewijs van vakbekwaamheid nodig voor hun transportactiviteiten.

De vereiste vakbekwaamheid is niet van toepassing op bestuurders van voertuigen:

• met een toegelaten maximumsnelheid van ten hoogste 45 km per uur;
• in gebruik bij, of onder controle van, de strijdkrachten, de burgerbescherming, de brandweer en de diensten voor de handhaving van de openbare orde;
• die op de weg worden getest i.v.m. technische verbeteringen, reparatie, onderhoud, en nieuwe of omgebouwde voertuigen die nog niet in het verkeer zijn gebracht;
• die worden gebruikt bij noodtoestanden of worden ingezet voor reddingsoperaties;
• die worden gebruikt voor niet-commercieel goederen- en personenvervoer met privédoeleinden;
• die worden gebruikt voor het vervoer van materiaal, apparatuur of machines die de bestuurder voor zijn werk nodig heeft en op voorwaarde dat dit vervoer niet de voornaamste activiteit van de bestuurder is;
• die bestemd zijn voor het onderricht met bijstand van een instructeur, al dan niet in het kader van een rijschool.

2. Voorbeeld: Grooms en ruiters

Wanneer iemand in dienst is, enkel en alleen om paarden te vervoeren, dan dient die te voldoen aan de vakbekwaamheid. Dat is niet het geval indien het vervoer van paarden niet de essentiële activiteit is van de bestuurder, maar wel het rijden op wedstrijd, of het verzorgen van paarden op wedstrijd. In dat geval zou de bestuurder gebruik kunnen maken van de zesde vrijstelling in de lijst hierboven.

Opgelet: Bekijk zeker even de FAQ "Moet een professioneel groom of ruiter, die in het kader van dat beroep, paarden van derden en/of zichzelf vervoert naar wedstrijden of klanten, een bewijs van vakbekwaamheid hebben?".
» Klik hier om naar de FAQ te gaan.

Het bewijs van vakbekwaamheid is vijf jaar geldig. Mensen die hun vakbekwaamheid wensen te verlengen, moeten in een erkend opleidingscentrum een permanente opleiding volgen onder de vorm van nascholingsmodules voor een totale duur van 35 uren (per vijf jaar).

Lessen

De 35 uren nascholing worden opgesplitst in 5 blokken van 7 uren (of één dag per jaar in een periode van 5 jaren). Het staat de chauffeur vrij om jaarlijks één opleidingsdag te volgen of om alles in één week af te werken, zolang hij/zij er maar voor zorgt dat de volle 35 uren voltooid zijn voordat de code 95 op het rijbewijs vervalt. De Belgische overheid voorziet trouwens geen examen over de nascholing.

Opleidingscentra

Bestuurders moeten de nascholing volgen in een door de Federale Overheidsdienst Mobiliteit erkend opleidingscentrum. Zowel de onderwerpen als de inhoud van de opleidingen werden grotendeels vastgelegd door de FOD. De nascholing kan gevolgd worden in het land waar de bestuurder werkt of in het land waar hij/zij verblijft. Indien de bestuurder in België verblijft en werkt, dan zal de nascholing in België plaatsvinden.

» Klik hier voor een lijst van erkende opleidingscentra.

Kredietpunten en attesten

Per nascholingsmodule van ten minste zeven uur, worden een getuigschrift van nascholing en zeven kredietpunten afgeleverd. Er zijn geen vrijstellingen voorzien voor deze nascholing.

Het bewijs van vakbekwaamheid kan telkens verlengd worden met 5 jaar indien de bestuurder kan aantonen dat hij 35 kredietpunten heeft verzameld binnen een periode van vijf jaar. Op het ogenblik van de verlenging worden 35 kredietpunten in mindering gebracht op het kredietpuntensaldo.
Na elke opleiding worden de kredietpunten van de opleiding opgeslagen in het Centraal Bestand der Rijbewijzen. In dit bestand heeft de gemeente inzage op het moment dat de chauffeur zijn rijbewijs komt verlengen. Tegelijkertijd wordt er na elke opleiding een officieel attest verstuurd naar de deelnemers. De werkgever kan aan de chauffeur vragen om deze attesten voor te leggen als bewijs van de gevolgde cursussen. De kredietpunten zijn persoonlijk en worden meegenomen bij het veranderen van werkgever.

Indien u de nascholing niet tijdig voltooit

U verliest uw rijbewijs niet als u de verplichte nascholing niet tijdig heb gevolgd, maar u kan dan geen commercieel goederenvervoer meer uitvoeren. Enkel vervoer van goederen die onder de uitzonderingen vallen, is dan nog mogelijk. Wil u weer commercieel goederenvervoer verrichten, dan zal u eerst 35 uren nascholing moeten volgen, vooraleer u weer de baan op kan.

Begin tijdig met de nascholing.

Als iedereen tot het laatste moment wacht, zullen er onvoldoende plaatsen beschikbaar zijn in de erkende opleidingscentra. Chauffeurs die pas in 2016 de 35 uren gaan volgen, riskeren omwille van plaatsgebrek de geldigheid van hun rijbewijs tijdelijk te verliezen en werkloos te vallen. Indien u tijdig met de nascholing aanvangt en deze over verschillende jaren verdeelt, kan u ook de kosten spreiden.

Speculeren op uitstel moeten we alvast niet. België heeft reeds de door Europa maximaal toegestane termijnen benut, zodat dit niet mogelijk zal zijn.