Studente ‘Master Veiligheidswetenschappen’ onderzoekt veiligheid op Vlaamse maneges en pensionstallen
Zowel de uitbaters van de maneges en pensionstallen in Vlaanderen, als hun klanten, beweren dat ze veel belang hechten aan veilig paardrijden. Maar toen masterstudente Tinne Van Steenbergen (Universiteit Antwerpen) hen hierover grondig op de rooster legde, concludeerde ze dat veiligheidsoverwegingen, als puntje bij paaltje komt, toch te vaak op de achtergrond verdwijnen.Via literatuuronderzoek, interviews en een enquête bij 216 uitbaters en 760 klanten, bracht Tinne heel wat interessante - positieve en negatieve - bevindingen over de veiligheid op de Vlaamse maneges en pensionstallen aan het licht. Op onze website kan u haar volledige onderzoek nalezen.
Risicosport?
Hoewel paardensport vaak als een risicovolle activiteit beschouwd wordt, is dit zeker niet dé sport waarbij de meeste ongevallen gebeuren. Bij squash, hockey, rugby, motorsporten en volleybal bijvoorbeeld, gebeuren vaker ongevallen en komen meer letsels voor. De kans op ernstige verwondingen is daarentegen wel groter bij paardensporten.Een studie die de grootste veiligheidspijnpunten op maneges/pensionstallen blootlegt en suggesties voor verbetering oplijst, was dus zeker aan de orde.
Ongevallen op maneges en pensionstallen: Aantal, aard, oorzaken en gevolgen
Volgens de manege-/pensionklanten die deelnamen aan de enquête, had 25% van hun gezinsleden tijdens de periode 2013/2014 minstens één ongeval bij het beoefenen van de paardensport. 60,9% van de uitbaters gaf aan dat er tijdens diezelfde jaren één of meerdere ongevallen voorvielen op hun terreinen.Op maneges en pensionstallen komen blijkbaar meer valincidenten dan contactincidenten (tijdens de omgang met een paard) voor.
Klanten wijzen als oorzaak van de ongevallen vooral met de vinger naar het schrikken van het paard (35%) en de ruiter die controle verliest (34%). Bedrijven zien vooral onveilig of onwetend gedrag van hun klanten als de grootste aanleiding voor ongevallen.
Lichamelijk letsel van de ruiter is duidelijk het meest voorkomende gevolg van de ongevallen (74.8%). Beschadigingen aan materiële zaken en verwonding van het bereden paard, volgen op een grote afstand (8.6% resp. 5.3%).
Hoewel de verwondingen van de ruiters meestal kneuzingen of oppervlakkige letsels betreffen, blijken de gevolgen van een ongeval vaak toch ernstig. 23.1% van de ongevallen had volgens de klanten een breuk tot gevolg en 21,8% gaf aanleiding tot een hoofdletsel. Bij 56% van de ongevallen bleek verdere verzorging door een arts/spoeddienst vereist en bij 48% was er sprake van school/werkverlet.
Veiligheidsbewustzijn versus de praktijk
Uiteraard hecht het overgrote deel van de klanten en uitbaters van de Vlaamse maneges en pensionstallen veel aandacht aan veiligheid.Klanten hechten, meer specifiek, vooral belang aan ruiterbescherming (helm, bodyprotector en veiligheidsschoenen). Hiernaast moet er volgens hen gewerkt worden aan de veiligheid van de infrastructuur en het materiaal(stallen met loshangende deuren en uitstekende spijkers, smalle doorgangen, gladde/oneffen ondergronden en gebrekkig getuig).
Ook de uitbaters gaan voor een deel mee in deze redenering. Velen onder hen, blijkt verder, schenken al heel wat aandacht aan de veiligheid op hun bedrijf. Zij focussen zich vooral op hun infrastructuur en het gedrag van hun paarden. De helft van hen ziet ook de professionaliteit van hun lesgevers en een optimale indeling van hun terrein als belangrijke voorwaarden voor een veilig bedrijf. Voor uitbaters die niet actief aan de veiligheid op hun bedrijf werken, vormen de kosten die ermee gepaard gaan vaak een grote barrière. Anderen zijn van mening niet genoeg kennis ter zake te hebben of menen dat deze aanpassingen hun rendement niet zullen verhogen.
Maar één van de belangrijkste bevindingen van haar onderzoek is voor Tinne Van Steenbergen toch het volgende: Heel wat uitbaters zien onveilige situaties op hun bedrijf ontstaan omdat hun klanten niet goed genoeg weten hoe ze correct en veilig met paarden moeten omgaan. Hoewel ze zelf vaak de aangewezen persoon zijn om deze kennis over te brengen, krijgen ze daar vaak niet de kans toe. Hun klanten willen niet betalen voor theorielesjes en willen dat hun kinderen – of zijzelf – een volledig uur op de paardenrug kunnen doorbrengen…
Uitgebreid onderzoek veiligheid
Hieronder vindt u het volledige onderzoek van Tinne Van Steenbergen. De studie gaat in detail in op heel wat verschillende veiligheidsaspecten die aan de orde zijn op maneges en pensionstallen. Ook regelgeving rond aansprakelijkheid bij ongevallen komt aan bod. U zal merken dat dit een zeer uitgebreide en nauwgezet uitgevoerde studie betreft en wij willen Tinne dan ook van harte feliciteren met het resultaten en bedanken voor de geleverde inspanningen.Wenst u verdere info over dit onderwerp of over veiligheidsonderzoek in het algemeen, neem dan gerust contact op met Tinne van Steenbergen via tinnevansteenbergen@hotmail.com.
Ongevallen, veiligheidsbewustzijn en -praktijk op maneges en pensionstallen | Masterproef Tinne Van Steenbergen (Universiteit Antwerpen) (2015): Lees online of Download |