Paard op de baan? Kalm aan! - Cijfers 25/07/2013 8 min

Paard op de baan? Kalm aan! - Cijfers
Sinds 2011 verzamelt het Vlaams Paardenloket cijfergegevens over de veiligheid te paard op de openbare weg. De meerderheid van de data werd bekomen via digitale enquêtes die door het Vlaams Paardenloket zelf werden uitgevoerd. Hiernaast houden we ook de officiële overheidscijfers in de gaten.

Op deze pagina krijgt u een kort overzicht van de belangrijkste resultaten. Via onderstaande link kan u ook een uitgebreider overzicht met alle verzamelde gegevens downloaden.

Verkeersveiligheid te paard - Cijfergegevens | Vlaams Paardenloket (2015): Download



Ruiters en menners als verkeersslachtoffer (Cijfers Federale Politie - FOD Economie)

Cijfers FOD Economie

De Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (ADSEI) van de FOD Economie berekent jaarlijks het aantal ruiters en menners dat overleed, zwaargewond raakte of lichtgewond werd in het verkeer. De recentste cijfers hebben betrekking op het jaar 2013.
Het aantal gewonden schommelde in de periode 2005 tot 2013 tussen 18 en 40 per jaar. Helaas vallen er elk jaar zwaargewonden en was er in de meeste jaren ook een dodelijk slachtoffer te betreuren. Er vielen meer slachtoffers bij de menners dan bij de ruiters.








Deze betreurenswaardige cijfers geven bovendien nog steeds een verbloemd beeld van de werkelijke onveiligheid op de weg. Ze werden door de FOD Economie berekend op basis van de rapporten van alle ongevallen die door de politie behandeld werden. Er bestaan dus enkel cijfers over incidenten waarbij slachtoffers vielen én de politie betrokken werd. Gevaarlijke incidenten waarbij de politie niet betrokken wordt, komen immers zeer vaak voor. Dat blijkt uit verschillende bevragingen bij ruiters, menners, manegehouders en pensionstaluitbaters (zie verder).

Ter info: Verkeersbarometer BIVV

De officiële en definitieve cijfers rond verkeersongevallen - zie hierboven - worden, zoals eerder vermeld, verzameld en gepubliceerd door de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (ADSEI) van de FOD Economie. In afwachting van deze officiële gegevens publiceert het BIVV trimestrieel een voorlopige verkeersveiligheidsbarometer om een zicht te krijgen op de actuele situatie. De cijfers van de verkeerveiligheidsbarometer van het BIVV en de cijfers van de FOD Economie zijn beiden gebaseerd op cijfers van de politiediensten. De gegevens van het BIVV zijn voorlopige cijfers en die van de FOD economie mogen als definitief beschouwd worden. Het jaar erop kan er wel een herziening gebeuren. Naast de ADSEI-databank en de verkeersveiligheidsbarometer bestaan er geen andere bronnen.

De verkeersbarometer bevat enkel cijfers over voetgangers, fietsers, motorfietsers en (lichte) vrachtwagens. Over ongevallen met paarden kunnen uit de verkeersbarometer geen gegevens getrokken worden. Deze worden ingedeeld in de groep “andere weggebruikers” die ook ongevallen met auto’s, bromfietsers, landbouwtractoren, etc. bevat.

Het onveiligheidsgevoel bij ruiters en menners (Cijfers Vlaams Paardenloket)

vzw Vlaams Paardenloket nam in het voorjaar van 2011 een digitale enquête af bij alle ontvangers van haar nieuwsbrief en bezoekers van haar website. Op drie weken tijd ontving het Paardenloket 343 geldige reacties.

  • Van deze mensen begaf 80.5% zich met een paard op de openbare weg (als ruiter of met een koets).
  • Erg weinig ruiters en menners voelen zich veilig tot zeer veilig als ze de baan op gaan (18,5%).
  • Slechts 3,3% van de respondenten voelt zich zeer veilig de openbare weg. Het aantal mensen dat zich zeer onveilig voelt ligt meer dan 4 keer hoger (14,1%).

De respondenten kregen ook een lijst van mogelijke incidenten waarop ze konden aangeven welke zaken ze reeds meemaakten op de openbare weg.

Bijna 86% werd geconfronteerd met bestuurders die niet vertraagden wanneer ze hun paard naderden, meer dan 78% met bestuurders die niet stopten wanneer hun paard tekenen van angst vertoonde en meer dan 76% met bestuurders die onvoldoende zijdelingse afstand bewaarden bij het inhalen of kruisen. Ook maakten verschillende respondenten mee dat zijn/haar paard opgeschrikt werd door lawaai van auto's, fietsers of voetgangers (64,1%), loslopende honden (64,9%), claxonnerende wagens (57,6%), en bestuurders die te dicht achter hun paard gingen rijden alvorens voorbij te steken (55,8%).


Al deze incidenten kunnen dramatische gevolgen hebben voor paarden, ruiters, menners en eventuele passagiers op de koets.

De meeste respondenten waren er van overtuigd dat het overgrote deel van de weggebruikers zich hier niet bewust van is en niet weet welke zaken angstaanjagend zijn voor paarden. Daarom was het ook meer dan nodig om een veiligheidscampagne naar het grote publiek te lanceren.

Waarom komen sommige ruiters en menners nooit op de openbare weg? Waarom voelen vele ruiters en menners zich niet veilig en waarom anderen wel? Met welk type van andere weggebruikers hebben ruiters en menners de meeste problemen?...
Download hieronder het uitgebreide resultatenrapport en ontdek het antwoord op deze vragen!

Verkeersveiligheid te paard - Cijfergegevens | Vlaams Paardenloket (2015): Download


Perceptie verkeersveiligheid maneges en pensionstalhouders (Cijfers Vlaams Paardenloket)

In het najaar van 2012 trachtte het Vlaams Paardenloket te weten te komen hoe manege- en pensionstalhouders de verkeersveiligheid rond hun bedrijf beoordelen en welk belang zij hieraan hechten. Ook deze keer gebeurde dit via een digitale bevraging. Het Paardenloket ontving 55 geldige enquêtes. Gezien dit beperkte totaalaantal, moeten de resultaten dus met enige voorzichtigheid bekeken worden.

Een aantrekkelijke ligging voor het maken van wandelingen te paard is voor de overgrote meerderheid van de bedrijven een belangrijk middel om vaste klanten aan te trekken die in de onmiddellijke omgeving uit rijden of mennen willen gaan. Voor slechts 13,2% van de bedrijfsleiders is een goede ligging voor wandelingen niet belangrijk.

Op bijna alle maneges en pensionstallen trekken klanten wekelijks, of meermaals per week de baan op met hun paard (94,3%). Gemiddeld maakt 56,9% van de klanten van elk bedrijf buitenritten in de onmiddellijke omgeving. Rondom de maneges en pensionstallen komt u dus erg vaak paarden tegen op de openbare weg.

De grootste groep van de manege- en pensionstalhouders beoordeelt de verkeersveiligheid rondom hun bedrijf echter als matig tot slecht (67%). Slechts 4% is zeer tevreden terwijl 7% zeer ontevreden is. Gezien, zoals hierboven vermeld, de openbare wegen rond maneges en pensionstallen intensief gebruikt worden door ruiters en menners en het commerciële succes van deze bedrijven mede afhankelijk is van hun aantrekkelijke ligging voor wandelingen te paard, vormt dit toch een groot probleem.

Deze cijfers zijn bovendien opmerkelijk als u bedenkt dat 87% van de maneges en pensionstallen landelijk gelegen is. Uitbaters van stallen gevestigd in of vlakbij een centrum, zijn, zoals te verwachten, nóg minder tevreden over de verkeersveiligheid dan zij.

Hoewel we 87% van de maneges en pensionstallen in landelijk gebied terugvinden, ligt 26% aan een drukke tot zeer drukke weg en minder dan de helft (43%) aan een rustige tot zeer rustige weg.


Zoals te verwachten laten de bedrijven gelegen aan drukkere wegen zich niet echt positief uit over de veiligheid voor paarden op de omliggende wegen. Geen enkel bedrijf gelegen aan een “zeer drukke” weg en slechts 8,3% van de bedrijven aan een “drukke” weg is tevreden over de verkeersveiligheid in de buurt. Niemand van hen beoordeelt de verkeersveiligheid als “zeer goed”.

Helaas blijkt de veiligheid te paard zelfs op rustigere wegen problemen te stellen. Slechts 50 procent van de bedrijven gelegen aan een “zeer rustige weg” en 36% van de bedrijven aan een “rustige weg”, oordelen immers positief over de verkeersveiligheid in de directe omgeving.



Tenslotte kunnen we enkele voorzichtige conclusies trekken met betrekking tot de provincies waarin de bedrijven gevestigd zijn. De Oost-Vlaamse uitbaters lijken zich het veiligst te voelen terwijl hun Antwerpse en Limburgse collega’s het negatiefst uit de hoek komen. Geen enkele Antwerpse manege of pensionstal vindt de verkeersveiligheid in de directe omgeving van hun bedrijf goed of zeer goed.


Wanneer gevraagd wordt naar de concrete problemen die zich voordoen, verwijzen de manege- en pensionstalhouders onder andere naar volgende knelpunten.
  • Snelheidsduivels
  • Groei van dorpskernen
  • Niet kunnen vermijden van drukke wegen en gevaarlijke oversteekplaatsen, al dan niet vanwege het afsluiten van trage wegen en bospaden voor ruiters en menners
  • Al te hoge toegelaten snelheid
  • Smalle wegen
  • Gevaarlijke bochten
  • Drukte: woon-werkverkeer, tractoren, sluipverkeer,...
  • Gevaarlijk gedrag van andere weggebruikers: ongeduld, snelheid, niet stoppen aan zebrapad, claxonneren, geen afstand houden, geen kennis van het gedrag van paarden, motoren en quads die rijden waar ze dat niet mogen en de ondergrond stuk maken, angstaanjagende landbouwwerktuigen, onverdraagzaamheid, onaangepast gedrag van wielertoeristen
  • Langdurige openbare werken
  • Verantwoordelijke overheid onderneemt geen stappen: Ontbreken van wegdrempels, waarschuwingsborden, oversteekplaatsen,…
  • Prikkeldraad

Ze hebben echter ook heel wat suggesties voor verbetering:
  • Aanbod trage wegen uitbreiden: Meer natuurgebieden openstellen, ruiter- en menpaden aanleggen en veilige verbindingen maken tussen stallen en veilige paden
  • Aanpassen van de weginfrastructuur: Verkeersdrempels aanleggen, waarschuwingsborden plaatsen, flitspalen zetten, spiegels aan de bochten
  • Verstrengen van de regelgeving: Beurtelings parkeren invoegen, verbod op prikkeldraad, toegelaten snelheid verlaten, verbod op inhalen van een groep paarden, verplichten van een bel voor wielertoeristen
  • Meer controles uitoefenen (onder andere op quads en motors op de paden)
  • Meer samenwerken met gemeenten, politiediensten, landbouwers in de buurt
  • Sensibiliseringscampagnes

Wordt er genoeg aandacht gespendeerd aan paarden in het verkeer in uw omgeving?
(Cijfers Vlaams Paardenloket)

Uit een digitale bevraging die op het einde van 2012 door 209 maneges en 1045 van hun klanten werd beantwoord bleek dat de overgrote meerderheid van hen ervan overtuigd is dat er in hun omgeving niet genoeg aandacht wordt besteed aan paarden in het verkeer.

Documenten